Chợ chiếu Định Yên - Nét văn hóa cộng đồng đặc biệt
Trải qua hơn một thế kỉ, chợ chiếu Định Yên Đồng Tháp vẫn tấp nập người bán người mua, tạo nên một không khí nhộn nhịp nhiều màu sắc, giống những tấm chiếu được làm tỉ mỉ nơi đây.
“Định Yên có vựa chiếu to,
Có chồng xứ Định khỏi lo chiếu nằm.”
Chợ chiếu Định Yên nằm cạnh sông Hậu, thuộc xã Định Yên, huyện Lấp Vò. Người ta thường họp chợ tại sân chùa An Phước (tên chữ là An Phước Tự), gần trụ sở Ủy ban Nhân dân xã. Chợ chiếu Định Yên đã tồn tại và phát triển từ hơn 100 năm nay. Nét văn hóa độc đáo của chợ chiếu Định Yên là chợ được họp vào nửa đêm đến hai, ba giờ sáng. Nhiều người đặt tên cho chợ chiếu này là “chợ ma” hoặc “chợ âm phủ”. Cái tên đặc biệt này nguyên do là vì trước đây, sợ ghe mua chiếu lui bến vì đã mua đủ chuyến, cho nên hễ dệt xong vài đôi chiếu là người làm tranh thủ đem đến chợ bán ngay cả những lúc về đêm.
Một phần người dân gọi nơi đây là chợ ma nữa cũng bởi vì thợ dệt chiếu phải làm việc cả ngày vì tranh thủ có ánh nắng mặt trời. Đêm tối khó sản xuất do phương tiện thắp sáng hạn chế, khó khăn, cho nên chỉ có thể họp chợ vào ban đêm. Mỗi người bán ở chợ thường có cây đèn dầu hoặc đèn mù u nên cả chợ tối om. Còn trên bến sông, các thương lái ra vào nhộn nhịp, đèn điện sáng sủa hơn rất nhiều.
Đi đến làng chiếu bằng cách nào?
Từ thành phố Sa Đéc, du khách men theo quốc lộ 80 đi chừng 30 km sẽ đến thị trấn Lấp Vò, sau đó đi thêm 3 km nữa sẽ đến chợ chiếu Định Yên.
Tấp nập cảnh họp chợ
Chợ chiếu Định Yên được biết đến là một trong các địa điểm du lịch Đồng Tháp Mười được du khách ưa thích. Du khách ghé thăm chợ chiếu Định Yên vào buổi tối mới thấy được cảnh họp chợ nhộn nhịp và xôm tụ. Điểm độc đáo của khu chợ này là chợ không có quầy, sạp kinh doanh nhưng người mua, kẻ bán vẫn ra vào tấp nập. Cảnh mua bán ở đây cũng “lạ đời” so với các phiên họp chợ ở các nơi. Thay vì người bán ngồi, người mua đứng thì ở đây, người bán đi hoặc đứng, trong khi người mua lại ngồi. Người mua thường tìm một nơi cố định ngồi chờ còn người bán lại vác, ôm chiếu đi tới đi lui rao hàng, nói giá. Sau khi đã chọn được món hàng phù hợp, ngã giá xong, người mua thanh toán tiền rồi người bán giao hàng.
Nhộn nhịp khi về đêm
Chợ chiếu Định Yên nhộn nhịp những cô gái trẻ ngược xuôi chào mời sản phẩm chiếu đủ loại, đa dạng về màu sắc, hoa văn. Chiếu ở đây được bày bán nhiều loại từ chiếu trắng thường cho đến chiếu Trà Niên, chiều con cờ, chiếu cưới trang trí lộng lẫy, chiếu vảy ốc, chiếu gấm, chiếu in, v.v… Mỗi loại chiếu đều có đặc trưng riêng, mang dáng dấp của chiếu Việt Nam nói chung, lại có nét nào đó nổi bật của riêng chiếu Định Yên. Có nhiều loại chiếu phát sinh từ làng nghề truyền thống ở Định Yên, do óc sáng tạo và bàn tay khéo léo của các thế hệ thợ thủ công nơi đây làm ra. Cũng có loại chiếu do tiếp thu kỹ thuật kinh nghiệm dệt ở những nơi khác như loại chiếu Trà Niên, đó là vùng Rạch Giá – Kiên Giang. Chiếu Định Yên bền đẹp, nhiều mẫu mã, được rất nhiều du khách ưa thích và mua về sử dụng.
Chiếu Định Yên được bán sỉ và lẻ với giá cao thấp khác nhau tùy theo từng mẫu mã và kích thước. Nếu như ở sân chùa họp chợ có một “rừng chiếu” đầy đủ màu sắc rực rỡ được rao bán thì dưới bến, các ghe, xuồng cũng có đến cả trăm người buôn chiếu từ các nơi đổ về. Các thương lái gom đủ số chiếu đưa ghe thuyền chở đi tiêu thụ khắp nơi. Không chỉ tập trung về mặt hàng là chiếu, chợ chiếu Định Yên còn là nơi tập trung của tàu thuyền khắp mọi nơi về bán lát, bán trân, bán cói… là những nguyên vật liệu cung cấp cho làng nghề truyền thống ở địa phương, thu hút nhiều du khách đến tham quan, mua sắm và tìm hiểu.
Chiếu Định Yên đã từng được xuất bán sang thị trường các nước Đông Âu, Liên Xô, Campuchia, Thái lan… được người dân nơi đây rất ưa chuộng. Có thể nói, thương hiệu chiếu Định Yên đã nổi tiếng biết bao thế hệ. Năm 2013, nghề chiếu Định Yên đã được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch công nhận đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Trong hành trình đi Tour du lịch Đồng Tháp về Định Yên, du khách nhớ dành thời gian tham quan chợ chiếu nổi tiếng nơi đây.
Phúc Nguyễn (BongTrip.vn tổng hợp)
