Pitu Khôsa Răngsây - Tuyệt đẹp nét kiến trúc Nam Tông Kh’mer

Chùa Pitu Khôsa Răngsây vừa giữ được nét kiến trúc độc đáo đặc thù của bản sắc văn hóa người Kh’mer vừa thể hiện được nét kiến trúc hiện đại của Angkor và Kh’mer nam bộ. Với 3 dãy tầng với kiến trúc điêu khắc tuyệt đẹp, đặt chân đến đây sẽ khiến bạn choáng với cảnh sắc về đêm.

Ngay từ buổi đầu khai phá, Cần Thơ đã là nơi chung sống của các dân tộc Kinh, Hoa, Khmer, Chăm. Cho nên, vùng đất này về phương diện văn hóa – tín ngưỡng rất phong phú đa dạng và có sự giao thoa với nhau. Tuy vậy, ở mỗi dân tộc, đều lưu giữ lại những nét riêng của bản sắc văn hóa dân tộc mình. Chùa Pitu Khôsa Răngsây, còn gọi là chùa Viễn Quang, tọa lạc tại số 27/18 đường Mạc Đĩnh Chi, phường An Cư, quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ là một địa điểm tín ngưỡng nổi tiếng của bà con Kh’mer. Chùa Pitu Khôsa Răngsây vừa giữ được nét kiến trúc độc đáo đặc thù của bản sắc văn hóa người Khmer vừa thể hiện được nét kiến trúc hiện đại của Angkor và Kh’mer nam bộ, và chùa cũng là điểm đến yêu thích của du khách khi du lịch Cần Thơ.

Ý nghĩa tên chùa và lịch sử

Tên Pitu Khôsa Răngsây của chùa hiện nay còn có nghĩa “Chùa Sau” hay “Chùa Xáng” vì thời đó trên trục đường chính Đại lộ Colonel DESSERT (nay là đại lộ Hòa Bình) đã có một chùa “Chùa Muni Răngsây” hay còn gọi “Chùa Trước”. Chùa do Thượng tọa Sơn Tây, tục gọi Ta Tu (“Ta” tiếng Khmer có nghĩa là “ông”) xây dựng năm 1948 và xuất phát từ nhu cầu tu học của nhiều bà con Phật tử người Khmer ở Cần Thơ. Ban đầu, chùa chỉ cất bằng cột cây mái lá đơn sơ với kiến trúc khá độc đáo theo hệ phái nam tông Khmer trên khu đất rộng 645m², do bà con phật tử cúng dường.

Trong hai cuộc kháng chiến ác liệt chống Pháp và Mỹ chùa là nơi cưu mang hàng trăm thanh niên trốn quân dịch vào tu trong chùa, là nơi tập hợp các sư sãi yêu nước đấu tranh chính trị với chính quyền Sài Gòn, đòi tự do tôn giáo, chống phân biệt sắc tộc…

Từ năm 1975 đến nay, chùa vẫn là nơi sinh hoạt tín ngưỡng Phật giáo Nam tông Kh’mer của các vị Sư và bà con phật tử người dân tộc. Nhà chùa còn là nơi ở miễn phí cho nhiều học sinh, sinh viên dân tộc Khmer nghèo ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long đang học tại Cần Thơ.

Năm 2008, chùa được đại trùng tu và đã hoàn thành sau 4 năm thi công, khánh thành vào hạ tuần tháng Tư năm 2012. Hiện nay, chùa Pitu Khôsa Răngsây được đánh giá là một trong những ngôi chùa hoành tráng và đẹp nhất vùng đồng bằng sông Cửu Long. Quanh năm tiếp đón khách du lịch Miền Tây khắp nơi về hành hương và đông đảo bà con người Khmer miền Tây Nam bộ đến chiêm bái.

Kiến trúc 3 tầng ngôi chùa

Cũng như các ngôi chùa Khmer Nam bộ khác, chùa Pitu Khôsa Răngsây bao gồm nhiều bộ phận kiến trúc như chính điện, sa la, nhà tăng… Bên ngoài chùa có trang trí nhiều hoa văn như rồng Angkor cách điệu uốn lượn ở các bao lam mặt trước chánh điện, đầu rồng Ăngkor – tiên nữ Keynor – chim Thần Krud nâng đỡ các đà và mái, phù điêu thần Chằn Ha-nu-man, nữ thần Tép-pa- nom, Phanhi lửa (lửa tam muội) vô cùng  đẹp mắt.

Chính điện chùa Pitu Khôsa Răngsây quay về hướng đông có 1 trệt 3 lầu và một chóp tháp nâng diện tích sử dụng lên đến 800m². Mái của chính điện được thiết kế gồm 3 cấp, mỗi cấp chia thành 3 nếp hình thành hệ thống cấu trúc mái. Những cấp mái với những đường cong góc mái, những hình tượng chạm kh
Tầng một chính điện là hậu điện nơi tổ chức các nghi lễ truyền thống Chol Chnam Thmay, Đonta… có không gian rộng rãi. Chính giữa là tượng Phật Thích Ca bằng đồng cao 1,7 m, ngồi trên bục cao 2 mét. Bên dưới an trí một tượng Đức Phật nhập niết bàn dài 1,6 m và bảy pho tượng Đức Phật khác (một tượng nằm, bốn tượng đi bát, có hai tượng bằng đá cẩm thạch) và hai tượng ngồi.

Tầng 2, cũng là hậu điện, là nơi tổ chức các nghi lễ Phật Giáo Nam Tông Khmer: Lễ Phật Đản, Lễ Phật Định…. Điện thờ một tượng Đức Phật Thích Ca Mâu Ni bằng đồng cao 1,6 mét, ngồi trên bụt cao 2 mét (tượng rước từ Thái Lan về do Ông Quan Văn Cẩn kính dâng), bên dưới an trí thêm 8 pho tượng Đức Phật nhỏ (trong đó có 5 pho tượng Phật bằng đá cẩm thạch và một tượng Phật nhập diệt đều rước từ Campuchia về do Ông Hang Kin kính dâng).

Tầng ba là Chánh Điện, nơi hành lễ thọ giới, xuất gia, Sadi, Tỳ Khưu, lễ dâng y Kathina, dâng bông và các nghi lễ tang sự,…đồng thời còn là nơi ngồi thiền định cho các vị chư tăng, phật tử. Điện thờ được tôn trí bằng ba bậc tam cấp. Bậc cao tôn tượng Đức Bổn Sư bằng đồng cao 2,50 mét (rước từ Thái Lan về do Ông Quan Văn Cẩn kính dâng). Hai bậc dưới an trí thêm nhiều tượng Đức Phật nhập Niết bàn, đi bát,…

Cả ba tầng chùa có 12 cửa sổ bằng gỗ được các nghệ nhân Việt Nam khắc chạm bằng 12 đức phù điêu tuyệt xảo. Mỗi bức mang nội dung về một truyền thuyết dân gian như sự tích Phật giáo, tích truyện Riênkê. Các cột trụ trong chánh điện tầng một và tầng hai, phần chân và phần đầu đỡ sàn đều đắp hoa văn Phanhi lửa, cột trụ tầng ba đắp nổi hoa văn Ăngkor toàn thân. Riêng tầng ba, hai bên tường đều gắn phù điêu nữ thần Têpanon – Phanhites cộng với Phanhi Phlong. Ngoài ra còn trang trí bằng 16 bức tranh vẽ minh họa lại cuộc đời của đất Phật từ đản sanh đến nhập niết bàn

Chùa còn là nơi lưu giữ văn hoá Khmer như đàn ngũ âm, các điệu múa Chja Dăm, múa dân gian Campuchia… và được trình diễn thông qua những ngày lễ quan trọng như tết Oóc Ôm Bóc, lễ Choi Chơ Năm Thơ Mây, lễ Dolta, lê Dâng Y, lễ Cúng Trăng…

Ngôi trường dạy chữ

Nhiều sinh viên, học sinh nghèo người Khmer từ các tỉnh lân cận đến học tập tại Cần Thơ được vào chùa ở trọ và ăn cơm miễn phí, được học thêm tiếng Khmer; vừa làm công quả cho chùa, vừa học kinh Phật. Ngoài ra chùa còn dành thêm một số phòng trọ khang trang, sạch sẽ, tươm tất cho các sư Khmer ở nơi khác có việc đến Cần Thơ có nơi ăn, nghỉ yên tịnh.

Phúc Nguyễn (BongTrip.vn tổng hợp)